Przedrostek radio w sensie nadawania bezprzewodowego pierwszy raz zanotowano w słowie „radioconductor” (radioprzewodnik), utworzonym w 1897r., tym samym w którym samo radio zostało opatentowane. Pochodzi ono od łacińskiego radius (promień koła, światła). Od tego czasu słów z tym przedrostkiem powstało wiele – radio -terapia, -węzeł, -odtwarzacz, i radioaktywność. Lista jest dość długa, ale nie jest to post o słowotwórstwie w języku polskim, ale właśnie o radioaktywności.
Świat poznał termin radioaktywność za sprawą Marii Skłodowskiej – Curie, która prowadziła badania nad promieniowaniem rozpoczęte przez francuskiego fizyka Henri Becquerela. W dalszych badaniach Skłodowska-Curie, przekształcając rudy uranu, odkryła nowe, znacznie bardziej radioaktywne pierwiastki – rad i polon, wprowadzając tym samym termin “radioaktywność”. I w 1903 r. została pierwszą kobietą laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie zjawiska radioaktywności i badania nad nim (dzieląc ją z mężem Pierre’em i H.Becquerelem).
Dzień radia to dobry moment by pochwalić badaniami nad źródłami energii, w procesie których występują jądra atomowe. Jako partner w konsorcjum Centrum Nowe Technologie Energetyczne przy Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy, Łukasiewicz – Institute of Microelectronics and Photonics prowadzi zaawansowane prace nad systemami diagnostyki magnetycznej dla reaktorów fuzyjnych, tzw. tokamaków, mającymi na celu generowanie czystej energii elektrycznej w sposób bezpieczny.
Budowa tokamaka DEMO przez konsorcjum EUROfusion, następcy ITER, ma na celu przeniesienie technologii fuzji jądrowej z naukowego do przemysłowego obszaru badań. To duże wyzwanie dla technologii materiałowych i systemów pomiarowych. Sercem tokamaka jest wysokoenergetyczna plazma kontrolowana precyzyjnie przez pole magnetyczne, a jej pomiaru dokonuje 792 czujniki (hallotrony), z których część jest narażona na wysokie temperatury i promieniowanie neutronowe.
W Łukasiewicz – IMiF rozwijany jest nowy rodzaj diagnostycznych przyrządów, tzw. hallotron grafenowy, dostosowany do skrajnych warunków. Czujnik wykazuje wysoką czułość nawet w temp. 500 °C i jest odporny na promieniowanie neutronowe. Współpracujemy z Politechnika Poznańska, Narodowe Centrum Badań Jądrowych oraz Uniwersytet Narodowy Politechnika Lwowska. Projekt jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Centrum Badań i Rozwoju M-ERA.NET3 I4BAGS, a komercjalizacja technologii grafenowych jest priorytetem Łukasiewicz – IMiF.
Dla nas radio i dzisiejsze święto stało się pretekstem do opowiedzenia wam tej historii. Na temat czujnika i jego odporności na promieniowanie neutronowe dowiecie się więcej:
https://lnkd.in/dFMwPdKp
A co sądzicie o postępach w badaniach nad reaktorami fuzyjnymi?