Sławosz Uznański-Wiśniewski zakończył misję Ax-4 i wraz z załogą wraca do domu. Podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej prowadził m.in. polskie eksperymenty naukowe, testował nowoczesne technologie oraz reprezentował nasz kraj jako drugi Polak w kosmosie. Jakie dokładnie badania tam prowadził i co ze sobą zabrał?
- Sławosz Uznański-Wiśniewski przeprowadził na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej eksperymenty naukowe.
- W kosmosie przetestowano materiały MXene.
- 6 specjalnych opasek MXene wzięło udział w naukowym eksperymencie.
- Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Mikroelektroniki i Fotoniki partnerem przesmyłowym MXene in LEO.
- Misja Axiom 4 sukcesem polskiego astronauty i ważnym krokiem dla polskiej nauki i technologii.
Jakie znaczenie miała misja kosmiczna Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego dla Polski?
Misja Axiom 4, w której brał udział Sławosz Uznański-Wiśniewski, była nie tylko symbolicznym wydarzeniem – drugim w historii udziałem Polaka w załogowym locie kosmicznym – ale też miała ogromne znaczenie naukowe. Astronauta podkreślił to słowami:
Zabieram dziś z Ziemi cząstkę każdego z was, waszej siły, waszej nadziei, waszego zaufania. W kosmosie nie jestem sam. Reprezentuję nas wszystkich.
Wraz z nim na Międzynarodową Stację Kosmiczną trafiło aż 13 polskich eksperymentów naukowych, przygotowanych przez zespoły badawcze z różnych ośrodków w kraju.
Czym były eksperymenty prowadzone na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przez polskiego astronautę?
Wśród 13 eksperymentów realizowanych przez Sławosza Uznańskiego szczególne miejsce zajął projekt MXene in LEO, poświęcony testowaniu nanomateriałów MXene w warunkach nieważkości. Projekt zakładał badanie działania specjalnych opasek monitorujących ruchy nadgarstka oraz puls astronauty.
Opaski wyposażono w czujniki zaprojektowane na Wydziale Technologii Kosmicznych AGH w Krakowie, przy wsparciu Sieci Badawczej Łukasiewicz – IMiF.
Czym są materiały MXene i dlaczego testowano je w kosmosie?
MXeny to ultracienkie nanomateriały stworzone z warstw węglika tytanu, których grubość nie przekracza 100 nanometrów. Ich największą zaletą jest niezwykła czułość, co czyni je idealnymi do zastosowań w medycynie, zwłaszcza telemedycynie i zdalnym monitoringu zdrowia. Testowanie tych materiałów w warunkach mikrograwitacji miało na celu sprawdzenie ich skuteczności i trwałości w przestrzeni kosmicznej.
Jak przebiegał eksperyment naukowy z opaskami MXene?
Na pokład ISS wysłano 6 specjalnych opasek MXene, które rejestrowały tętno i ruchy dłoni astronauty w czasie poświęconym na badania. Równolegle, identyczne testy przeprowadzano na Ziemi – w Laboratorium Sensorów Kosmicznych Wydziału Technologii Kosmicznych AGH. Porównanie danych zebranych na orbicie i na Ziemi pozwoli naukowcom ocenić wpływ warunków kosmicznych na działanie tego typu urządzeń. To ważny krok w kierunku przyszłych rozwiązań telemedycznych.
Kto współtworzył eksperyment MXene in LEO?
Za projekt MXene odpowiadał zespół z AGH pod kierownictwem dr. Shreyasa Srivatsa Shreyas S. oraz prof. Tadeusza Uhla. W rolę partnera przemysłowego zaangażowała się również Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Mikroelektroniki i Fotoniki, którego eksperci pomagali m.in. przy sitodruku, optymalizacji procesu oraz analizach SEM/XRD.
Co dalej po powrocie astronauty na Ziemię?
Wierzymy, że powrót Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Ziemię to dopiero początek – teraz czas na analizę danych, które zebrano podczas misji. Wyniki eksperymentów mogą mieć wpływ na rozwój technologii zdrowotnych, jak np. zdalny monitoring zdrowia. Misja Axiom 4 to więc nie tylko sukces jednego astronauty, ale też wielki krok dla polskiej nauki i technologii.
Autorem zdjęcia opaski jest Grzegorz Wojtek (KSAF AGH)
