Do współpracy przy projekcie badań archeologicznych nasi badacze dr hab. Ryszard Diduszko (dyfrakcja rentgenowska) i dr Paweł Ciepielewski (analiza Ramana) zostali zaproszeni przez kolegów z NCBJ ze Świerku, zajmujących się wykorzystaniem zaawansowanych metod charakteryzacji chemicznych i fizycznych do analizy obiektów archeologicznych.
Obiektem badań były fragmenty wykopanych na terenie Polski lunuli (ozdób w kształcie półksiężyca) noszonych przez średniowieczne kobiety na ziemiach słowiańskich. Opisano je w artykule, który ukazał się w tym roku w „Archeometry” wydawnictwa Oxford: „Research on chemical soldering in early medieval jewellery: The case of lunula-type Viking age ornaments”.
Ozdoby odgrywały ważną rolę we wczesnych społeczeństwach poprzez ich funkcje ideologiczne, ekonomiczne, religijne i magiczne. Szczegółowe badania materiałowe pozwalają na lepsze zrozumienie nie tylko społeczeństw słowiańskich i relacji między nimi, ale także ich kontaktów z innymi ludami, głównie skandynawskimi (słowiańskie ornamenty spotykamy także w skarbach w Europie Północnej).
Szczegółowym obiektem badań był sposób łączenia-lutowania elementów srebrnych ornamentów w postaci drobnych kuleczek (średnicy kilkuset mikrometrów!) z srebrną blaszką podłoża. Część badań po stronie naszych naukowców polegała na udanej próbie zalezienia nowych faz krystalicznych w miejscu łączenia kulek ornamentu (badania rentgenowskie) i próba oceny występowania struktur węglowych i siarczku miedzi w tych punktach (badania Ramana).
Takie informacje są przydatne do opisu stosowanej w średniowieczu technologii lutowania elementów srebrnych ozdób i pośrednio wskazania, przez porównanie z innymi znaleziskami, miejsca (lub szkoły) wytwarzania takich ozdób.
„Nasze badania wykonane w Łukasiewicz – IMiF świadczą o tym, że chętnie podejmujemy się też nowych wyzwań – nietypowych prac badawczych, pozornie niezwiązanych z naszą podstawową działalnością. Ale dzięki temu poszerza się nasze doświadczenie z różnymi typami badań i materiałów, co zawsze wpływa na atrakcyjność naszej oferty badawczej” – mówi dr hab. Ryszard Diduszko, jeden z autorów publikacji.